Projectleider Omgevingswet – lokaal spoor vergunning

Organisaties
Deze opdracht is voor zowel de Vervoerregio Amsterdam (8u pw), als de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (12 u pw). De inhoud van de opdracht komt op hoofdlijnen overeen. Om deze reden willen wij 1 projectleider die beide opdrachten vervult, zodat kennis waar nodig direct wordt gedeeld. Dit betekent dat er twee aansturingslijnen zijn (1x Vervoerregio, 1x Metropoolregio Rotterdam-Den Haag).  

Vervoerregio Amsterdam (Vervoerregio)
Wij zijn een samenwerkingsverband van 14 gemeenten. Het verbinden van verschillende partijen en belangen is onze kracht. We werken aan de meest innovatieve en uitdagende projecten op het gebied van mobiliteit. Werken bij de Vervoerregio Amsterdam (afgekort: Vervoerregio) betekent hét verschil kunnen maken in de OV-keten in de Amsterdamse regio. Bij alles dat we doen, leveren wij een essentiële bijdrage en geven we richting aan het verbeteren van mobiliteit, de bereikbaarheid en leefbaarheid in de regio Amsterdam. Wil jij dat ook? Dan zijn wij op zoek naar jou! 

Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH)
Wij zijn een samenwerkingsverband van 21 gemeenten. We zijn eenzelfde type samenwerkingsverband als de Vervoerregio, voor het gebeid regio Rotterdam en Den Haag. Onze behoefte is, zeker bij de uitvraag, zeer vergelijkbaar tussen de Vervoerregio en MRDH.

Opdracht
Aanleiding
Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Dan worden vergunningen die nu worden verleend onder de vlag van artikel 12 Wet lokaal spoor (Wls) verleend onder de Omgevingswet.

Context
In totaal ligt er in de regio Amsterdam 110km metrospoor en 220km tramspoor. Deze metro- en tramsporen liggen op het grondgebied van de gemeenten Amsterdam, Amstelveen, Diemen, Ouder-Amstel en Uithoorn. De meeste metro- en tramrails liggen op het grondgebied van de gemeente Amsterdam.
Voor de veiligheid op en nabij lokale spoorwegen is een vergunning vereist om te werken in of nabij de railinfrastructuur of om daar spullen neer te zetten (art. 12 Wls).[1] De Vervoerregio Amsterdam is het bevoegd gezag in de regio Amsterdam voor het verlenen van een dergelijke vergunning. De vergunningen worden verleend door GVB infra in mandaat van de Vervoerregio. Aanvragers zijn particulieren tot (grote) aannemers van projecten.

In de regio Den Haag-Rotterdam ligt nog meer lokaalspoor (tram en metro) dan in de regio Amsterdam, verspreid over 14 gemeenten. De vergunningen worden verleend door zowel de HTM als de RET. Twee OV-bedrijven dus, meer gemeenten, verder een vergelijkbare uitdaging op de inhoud. 

Huidige situatie
Vervoerregio
Op dit moment loopt de vergunningverlening van de circa 800 aanvragen per jaar als volgt:

• Aangezien het verboden is om zonder vergunning ‘te werken op en nabij lokale spoorwegen’ dient een vergunningsaanvraag te worden ingediend. Hiervoor stuurt aanvrager een email naar spoorvergunningen@gvb.nl.
• GVB Infra behandelt de vergunningaanvraag en geeft reactie aan aanvrager.

De Vervoerregio is momenteel op de volgende twee manieren betrokken bij de vergunningverlening, als:

• Mandaatverlener: de Vervoerregio is bevoegd gezag en heeft de bevoegdheid voor het verlenen van een vergunning ‘werken op en nabij lokale spoorwegen’ gemandateerd aan GVB.
• Beroepsinstantie: als GVB weigert een vergunning te verlenen kan de aanvrager bij de Vervoerregio bezwaar en beroep instellen.

Het proces bij de MRDH en haar vervoerbedrijven verloopt nu hetzelfde, met mogelijk enkele details afwijkend ten aanzien van documentatie en archivering.

Toekomstige situatie
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet per 1 januari 2024 wordt de vergunningverlening art. 12 Wls verleend op grond van de Omgevingswet (en niet meer op grond van de Wls).[2] De Vervoerregio blijft bevoegd gezag. GVB blijft gemandateerd voor het verlenen van de vergunningen.
In de toekomstige (nabije) situatie moet een indiener een aanvraag indienen via het digitale systeem dat de Omgevingswet ondersteunt, het Digitaal stelstel Omgevingswet (afgekort: DSO). Voor GVB, HTM en RET is het juridisch niet mogelijk om aangesloten te zijn op het DSO. Daarom spelen de Vervoerregio en Metropoolregio hier een rol in.  

Resultaat opdracht
De projectleider Omgevingswet-Lokaal spoor vergunningverlening zorgt ervoor dat de vergunningverlening voor het lokale metro- en tramspoor (de voormalige art. 12 Wls vergunningen) onder de Omgevingswet kan blijven plaatsvinden.  Dit betekent dat dit bij de start van de Omgevingswet zowel organisatorisch, inhoudelijk als systeemtechnisch is ingeregeld. Zodanig dat de aanvrager gemakkelijk een vergunning kan aanvragen en GVB, HTM en RET en de lokale spoorgemeenten hierbij optimaal samenwerken.

Activiteiten/taken opdracht
Om het resultaat te bereiken werkt de projectleider in ieder geval aan de onderstaande activiteiten.

• Samenwerken via Digitaal stelsel Omgevingswet (DSO)
  Vanaf de start van de Omgevingswet (1 jan 2024) moet een indiener een vergunningsaanvraag indienen via het digitale systeem dat de Omgevingswet ondersteunt, het Digitaal stelstel Omgevingswet (afgekort: DSO). De Vervoerregio is inmiddels in het DSO opgenomen als bevoegd gezag voor dit type activiteit (vergunningverlening lokaal spoor). De Vervoerregio heeft een zelfstandige aansluiting op het DSO via zaaksysteem JOIN/DECOS. Dit is functioneel getest, de koppeling werkt. GVB kan daardoor toegang hebben (via de Vervoerregio) voor de betreffende aanvragen. Echter, is er nog geen samenwerkingsfunctionaliteit aanwezig. De projectleider realiseert deze. Onderdeel hiervan is contact met JOIN/DECOS, de vijf lokaal spoorgemeenten en contact met de accountmanager van het DSO in onze regio. Onderdeel hiervan is het (mede)organiseren van ketentesten. In een digitale ‘werkplaats’ moet worden getest en geoefend. Dit kan pas als het zaaksysteem van de Vervoerregio ook wat betreft de samenwerkingsfunctionaliteit is aangesloten op het DSO. In een werkplaats wordt het hele vergunningsproces, van aanvraag tot besluit, getest en geoefend met alle partijen.
  De MRDH heeft via een ander systeem, Open Wave een koppeling met DSO gelegd. Er ligt, anders dan bij de Vervoerregio, nog geen directe verbinding met het archiefsysteem. Dat zal naar pas eind 2024 lukken (via sharepoint). Ook bij MRDH geldt, samen met de gemeenten, organiseren van de testen in een digitale werkplaats.
• Afspraken maken met de spoorgemeenten: nu & straks

Volgens de Ow moeten gemeenten het beperkingengebied – de contouren waarbinnen vergunningen rondom lokaal spoor moeten worden aangevraagd – opnemen in hun Omgevingsplannen. De Vervoerregio moet dit aanleveren. De projectleider overlegt met de vijf gemeenten over lokaal spoor in het omgevingsplan, zorgt ervoor dat hij/zij weet wanneer dit per gemeente speelt en maakt en levert informatie hiervoor namens de Vervoerregio dan wel Metropoolregio aan.
Door overgangsrecht is niet elke gemeente al bezig met een Omgevingsplan. Binnen uiterlijk twee jaar na de invoering van de Omgevingswet moeten gemeenten voor het deel lokaal spoor een Omgevingsplan hebben. Indien gemeenten nog niet werken aan een omgevingsplan is het nodig om de komende periode (september 2023 t/m jaarwisseling) duidelijke werkafspraken te maken over hoe wordt omgegaan met de vergunningverlening vanaf start Omgevingswet. Immers, de contouren lokaal spoor, die nodig zijn voor de vergunningverlening via het DSO, zijn voor die gemeente niet opgenomen in het DSO want dit verloopt via de omgevingsplannen, waarvoor weer een overgangsperiode van maximaal twee jaar geldt.

• Mogelijk: Beperkingengebied lokaal spoor

Onder de Wls is reeds een ruimtelijk profiel metro en tram vastgesteld. Onder de Omgevingswet moet er een beperkingengebied lokaal spoor worden vastgesteld (voormalig ruimtelijk profiel). Hierbij hoort een beperkingengebiedskaart. Informatie hiervoor ligt er, en er wordt beoogd dit op korte termijn gereed te hebben. Mogelijk vinden er na de start van de projectleider nog werkzaamheden hiervoor plaats.
Nb. Als beperkingengebied (kaart en regels) gereed zijn, worden deze vastgesteld door het dagelijks bestuur van de Vervoerregio. Vervolgens moeten deze worden aangeboden aan de vijf spoorgemeenten om op te nemen in de vijf Omgevingsplannen (zie activiteit 2).

Bij de MRDH bestaan deze vastgestelde kaarten al. Het is wel zaak deze kaarten bij de 14 railgemeenten in de MRDH nog aan te bieden en deze daadwerkelijk te laten integreren in hun systemen.

• Maatwerkvoorschriften
  Maatwerkvoorschriften zijn aanvullende voorschriften die een vervoersautoriteit zoals de Vervoerregio kan stellen boven op de regels die al in de wet staan. De maatwerkvoorschriften zijn gereed. Er wordt nu gekeken om hier ook een toepasbare regel van te maken (samen met Metropoolregio Rotterdam-Den Haag en de gemeente Den Haag). Indien hiervoor nog werkzaamheden lopen heeft de projectleider hierin minimaal een procesrol, bij voorkeur ook een inhoudelijke rol.
  
  
• Toepasbare regels (TR)

Het is nog onduidelijk of er een T vergunningencheck moet komen. De projectleider zoekt dit uit. Er wordt momenteel gewerkt aan de TR indieningsvereisten op basis van de maatwerkvoorschriften. Indieningsvereisten zijn de vereisten die worden gesteld aan de documenten die bij een vergunningaanvraag moeten worden meegestuurd (tekeningen, analyses). Dit gebeurt naast met de MRDH ook samen met provincie Utrecht (ook bevoegd gezag lokaal spoor). Indien hiervoor nog werkzaamheden lopen heeft de projectleider hierin minimaal een procesrol, bij voorkeur ook een inhoudelijke rol.

• Handhaving en toezicht
  Uitgezocht dient te worden welke impact de Omgevingswet heeft rondom handhaving en toezicht. Hiervoor is contact nodig met de juridische collega die hiermee belast is bij de Vervoerregio en Metropoolregio. Afhankelijk van de juridische toets zijn er vervolgstappen nodig die bij de projectleider liggen.

Overig relevant:

• Het traject loopt reeds. Door onverwacht vertrek van de huidige projectleider wordt op korte termijn een nieuwe projectleider gezocht. Er zijn overdrachtsdocumenten van voorganger.
• Alle contacten (gemeenten, DSO, GVB, HTM, RET etc.) zijn gelegd. Contactpersonen rondom alle activiteiten zijn daarom bekend.
• De ingehuurde wordt aangestuurd door de projectleider Omgevingswet binnen de Vervoerregio en de projectleider OW binnen de MRDH (twee sturingslijnen). De ingehuurde werkt waar nodig samen met een Vervoerregio jurist en de Vervoerregio adviseur veiligheid lokaal spoor, idem bij de MRDH. Er is een assistent projectleider voor het totale project Omgevingswet Vervoerregio die kan meewerken rondom de vergunningverlening waar efficiënt.

Geen onderdeel van de werkzaamheden zijn:

• Proces richting bestuur (bijv. bestuurlijke update); dit doet projectleider Omgevingswet. Wel kan het zijn dat je informatie hiervoor aanlevert en/of tegenleest.

Competenties

- Gestructureerd;
- Analytisch vermogen (scheiden hoofd en bijzaken);
- Samenwerken (omgevingssensitief);
- Proactief;
- Rolbewustzijn;
- Zelfstandig;
- Oplossingsgericht.